In de overgang doorloop je in het algemeen drie fases. Voor elke vrouw verlopen deze in een andere tempo. In de eerste fase, de premenopauze, vermindert langzaam de hoeveelheid vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron) in het lichaam. De menstruatie verandert hierdoor en kan in eerste instantie zelfs vaker en heviger voorkomen.
Uiteindelijk worden de tussenpozen steeds langer en blijft de menstruatie weg. Wanneer je laatste menstruatie langer dan 12 maanden geleden is, is de tweede fase aangebroken: de menopauze. Deze fase duurt slechts één dag.
Hierna spreken we van de postmenopauze. Je eierstokken hebben geen vruchtbare eitjes meer en het lichaam produceert bijna geen oestrogenen en progestagenen (progesteron) meer.
Fase 1: de premenopauze/perimenopauze
In deze eerste fase vinden er dus geleidelijk aan veranderingen plaats in je lichaam. In het begin zijn deze zo subtiel dat je er haast niets van merkt. Stemmingswisselingen, vermoeidheid, pijnlijke spieren, … in het begin link je dit doorgaans niet aan de overgang. Veel vrouwen leggen de link eigenlijk pas wanneer de meest gekende overgangsklacht de kop opsteekt: de gevreesde opvliegers. Pas wanneer ze hiermee geconfronteerd worden, beseffen ze echt dat ze in de overgang zijn.
Deze symptomen komen voort uit een schommelende hormonenspiegel: de hoeveelheid oestrogeen begint af te nemen en het progesterongehalte neemt af. Je hormonen raken uit evenwicht en de pre-menopauze doet zijn intrede. Omdat het zo geleidelijk aan verloopt, kan dit proces al jaren aan de gang zijn in je lichaam, voor je iets merkt. Bij sommige vrouwen start het al op hun 35ste.
Gemiddeld genomen merken de meeste vrouwen rond hun 46ste dat ze in de premenopauze (oftewel de overgang) zijn.
Fase 2: de menopauze
Deze fase duurt welgeteld 1 dag. Het is de dag van je allerlaatste menstruatie. Op het moment zelf kan je de menopauze dus niet bepalen. Pas wanneer je menstruatie langer dan 12 maanden geleden is, kan de menopauze vastgesteld worden. Aangezien je niet langer menstrueert, ben je nu ook niet meer vruchtbaar.
Wanneer je in de menopauze komt, is voor elke vrouw verschillend. Bij sommigen start de overgang al vroeg (begin 40), bij anderen veel later. Bij de ene vrouw duurt de overgang dan weer heel kort en bij de ander kan het wel tien jaar duren!
Fase 3: de postmenopauze
In de postmenopauze produceer je geen vruchtbare eitjes meer. Ook de hormoonproductie in de eierstokken valt stil. Andere organen nemen deze taak nu over. Tot het hormonale evenwicht in je lichaam hersteld is, kunnen overgangsklachten aanhouden.
Waarom heb ik zoveel last van overgangsklachten?
En mijn zus niet? Of mijn buurvrouw? Of mijn beste vriendin? Jaloersmakend, toch? Terwijl jij badend in het zweet door de overgang gaat, lijkt het voor jouw zus een fluitje van een cent. Waarom heeft zij zoveel geluk en jij niet? Wel…
Enerzijds heeft het inderdaad een beetje met geluk te maken. Sommige vrouwen hebben nu eenmaal meer last van overgangssymptomen dan anderen. Maar anderzijds ben je zelf mede verantwoordelijk. Draag je goed zorg voor jezelf? Rook je niet? Las je voldoende tijd voor ontspanning in en vermijd je stress? Sport je regelmatig? Is het antwoord op deze vragen meestal neen? Dan is de kans groot dat jij meer hinder ondervindt van overgangsklachten dan je zus die op deze vragen wel ja kan antwoorden.
Zorg nu voor later!
Eigenlijk zou je zo vroeg mogelijk moeten beginnen met jezelf goed te verzorgen. Eet gezond en evenwichtig, beweeg regelmatig, rook niet, vermijd stress, slaap voldoende en zorg voor voldoende ontspanning in je leven. Uit onderzoek blijkt namelijk duidelijk dat vrouwen die dit doen, veel minder last hebben van menopauzesymptomen.
Heb je jezelf een beetje verwaarloosd? Het is nog niet te laat. Nu, tijdens je overgangsjaren, is het namelijk extra belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Op die manier kan je overgangsklachten zoveel mogelijk beperken.
De kunstmatige menopauze
Ten laatste wil ik het nog even kort hebben over de kunstmatige menopauze. Hoewel de meeste vrouwen op natuurlijke wijze in de overgang gaan, zijn er ook vrouwen waarbij dit niet het geval is. Dit kan gebeuren door een operatie (bv. het verwijderen van de eierstokken), het ondergaan van chemotherapie of bestraling. In dat geval spreken we van een ‘kunstmatige’ menopauze die vaak gepaard gaat met hevige klachten.
Wanneer een vrouw op jonge leeftijd door de menopauze gaat, kan het risico op hartziekten en osteoporose toenemen doordat ze minder lang oestrogeen hebben geproduceerd.
